Idatzizko Kulturaren Iraunkortasunerako Behatokia

Español Euskaraz Català Galego

Eduki editorialen berrerabilpenaren
ordainsaria Europan Eduki editorialen
lapurretaren inpaktua Soluzioak

Idatzizko Kulturaren Iraunkortasunerako Behatokia CEDRO ordezkari duen sektore editorialaren ekimen bat da. Behatokiaren helburu nagusia da, Espainian, sektore editorialeko egile-eskubideen egoera aztertzea, sektorearen iraunkortasuna bermatzeko egin behar diren aldaketak jakinarazteko eta sustatzeko asmoz. Izan ere, sektore editoriala Espainiako ekonomiaren eragileetako bat da: BPGra % 1 inguruko ekarpena egiten du eta, nazioartean, atzerriko merkatu-kuota handiena duen hirugarren industria editoriala da.

Espainiako sektore editoriala lehiarako desabantaila-egoeran Europarekin alderatuta

Liburu, egunkari, aldizkari eta partiturak berrerabiltzeagatik sortutako egile-eskubideen egoeraren azterketa

Deskargatu laburpen
exekutiboa PDF formatuan

Europako beste herriekin alderatuta, Espainiako sektore editoriala lehiarako desabantaila-egoeran dago, obren berrerabilpenak (digitalizazioa, fotokopiak, komunikazio publikoa, eta abar) sorrarazten dituen egile-eskubideei dagokienez.

Eskubideen titularrek haien edukiak prezio ordaingarrian (tarifak Europako batezbestekoaren azpitik daude) berrerabiltzea ahalbidetzeko ahalegina egin duten arren, une honetan, egileek eta editoreek ez dute ordainsari egoki bat jasotzen haien obrak erabiltzen dituzten erabiltzaileengandik, ezta sektore publikoarengandik ere. Horrez gain, kontuan hartu beharra dago eduki editorialen lapurreta digital ugariek inpaktu larria eragiten dutela. Aipatutako eragileek arriskuan jartzen dituzte Espainiako idatzizko kulturaren iraunkortasuna eta osasun demokratikoa.

01Merkatu legala

Eduki editorialen berrerabilpenaren ordainsaria Europan

Liburu, egunkari, aldizkari eta partiturak berrerabiltzeagatik sortutako egile-eskubideen egoeraren azterketa (Análisis comparado de la situación de los derechos de autor por usos secundarios de los contenidos editoriales en Europa) Carlos III unibertsitateko Enpresa- ekonomia departamentuko Julio Cerviño irakasleak zuzendu du. Azterketan, obren berrerabilpenagatik ordainsaririk ez jasotzearen ondorioz, Espainiako idatzizko kulturaren sektoreak lehiarako duen desabantaila analizatzen eta kuantifikatzen da.

TARIFA ORDAINGARRIAGOAK

Espainian, eduki editorialak berrerabiltzeagatik, batez beste, Europan baino % 38,25 gutxiago ordaintzen da (haztapena erosahalmenak parekatuta egin da).

Sektoreak

Administrazio publikoak
Lehen-hezkuntza
Bigarren-hezkuntza
Hizkuntza-trebakuntza
Oinarrizko musika-irakaskuntza – fisikoa *
Erdi-mailako musika-irakaskuntza – fisikoa *
Goi-mailako musika-irakaskuntza – fisikoa *
Oinarrizko musika-irakaskuntza – epartitura *
Erdi-mailako musika-irakaskuntza – epartitura *
Goi-mailako musika-irakaskuntza – epartitura *
Liburutegiak
Liburutegiak (mailegu publikoa)
Unibertsitatea **

Espainia

10,31 €
2,16 €
3,34 €
2,10 €
5,97 €
6,27 €
6,47 €
7,81 €
8,12 €
8,32 €
0,06 €
0,003 €
10,35 €

Batezbestekoa

10,07 €
5,57 €
6,60 €
6,70 €
6,66 €
7,22 €
18,05 €
7,75 €
7,80 €
30,59 €
0,17 €
0,110 €
10,23 €

Bariazioa

% 2,38
% -61,22
% -49,39
% -68,66
% -10,36
% -13,16
% -64,16
% 0,77
% 4,10
% -72,80
% -64,71
% -97,20
% 1,17

* Musika-trebakuntzaren kasuan kantitateak ez dira alderagarriak, CEDROren musika- trebakuntzarako tarifek, baimenaz gain, ePartitura (partitura euskarri digitalean eskaintzen dun aplikazio bat) bidezko edukia 3 partitura en soporte digital.

** Unibertsitatearen kasuan, nahiz eta tarifa aplikagarria adierazitakoa izan, ohikoena da Espainiako unibertsitateek CRUE Espainiako Unibertsitateetako Errektoreen Konferentziarekin adostutako kopuru bat ordaintzea; hau da, gutxi gorabehera, ikasleko 1,79 euroko tarifa. Akordio hori aldian-aldian berritzen da.

EDUKI EDITORIALEN BERRERABILPENAREN BATEZ BESTEKO ORDAINSARIA

Europan, egile-eskubideen batez besteko per capita ordainsaria urteko 1,52 € baino gehiago da; Espainian, berriz, urteko 0,48 €.

Jendea ez dago behar bezala kontzientziatuta idatzizko kulturako egile eta editoreei haien edukiak berrerabiltzeagatik ordaintzeko beharraren inguruan. Horren erakusgarri da per capita ordainsaria, Europako batezbestekoa baino txikiagoa.

Kasu berezi bat: prentsaren barne-berrerabilpena

SEKTORE PUBLIKOAREN ORDAINSARIA EDUKI EDITORIALAK BERRERABILTZEAGATIK

JAIN NAHI DUZU ZEIN IZANGO LITZATEKE SEKTOREAREN ORDAINSARIA?

Gaur egungo tarifekin,zenbat diru biltzen du sektore editorialak bere edukiak egile-eskubideen lizentzien bidez berrerabiltzeagatik?

Sektore editorialak 6,63 milioi euro. Eta horietatik:

0,5milioi euro

sektore publikoak ordaintzen ditu.

Gaur egungo tarifekin, zer gertatuko litzateke sektore publikoaren eta pribatuaren betetze-maila inguruko herrialdeenaren parekoa izango balitz?

Sektore editorialak 44,67 milioi euro bilduko lituzke bere edukien berrerabilpenagatik, eta horietatik:

24,93milioi euro

sektore publikoak ordainduko lituzke.

Europako batez besteko tarifarekin,zer gertatuko litzateke sektore publikoaren eta pribatuaren betetze-maila inguruko herrialdeenaren parekoa izango balitz?

Sektore editorialak 72,34 milioi euro bilduko lituzke bere edukien berrerabilpenagatik, eta horietatik:

40,38milioi euro

sektore publikoak ordainduko lituzke.

SEKTORE EDITORIALAK EGILE-ESKUBIDEEN BIDEZ DIRU GEHIAGO BILTZEAREN ONDORIOAK

02Merkatu ilegala

Eduki editorialen lapurretaren inpaktua

Qbo Investigación y Estrategia erakundeko zuzendari exekutiboa den Héctor Jiménezek zuzendutako Piratería en línea de contenidos editoriales en español txostenak ezartzen duen moduan, pirateria editorialaren eboluzioa gainerako kultura-edukienaren ez bezalakoa izan da. Hasieran, legez kontrako jarduera hori ale fisikoen kopian edo inprimaketan zetzan. Baina aurrerapen teknologikoek industria editorialaren iraunkortasunari erasotzen dion legearen kontrako jarduera horren hazkundea ekarri dute. Txostena sektore editorialeko legez kontrako webguneetarako trafikoaren gaineko datu objektiboak eta Europar Batasuneko Jabetza intelektualaren Bulegoaren (EUIPO) azterketak egiten dituen MUSO enpresak jakinarazitako kultura-edukietarako sarbideak ditu oinarri, eta agerian jartzen du, industria editorialak eta egileak ahalegindu badira ere eta obrak babesteko araudia hobetu bada ere, pirateriak hazten jarraitzen duela.

ATZERRIKO MERKATU-KUOTA HANDIENA DUTEN HERRIAK

Herri bakoitzaren fakturazioaren balioaren arabera.

Eduki editorialen legez kontrako webguneetarako sarbideen eboluzioa eta proportzioa, guztizkoarekin alderatuta.

Legez kontrako webguneetarako sarbideen % 27,5 eduki editorialei lotuta daude; eta horrek esan nahi du % 59,14 hazi direla 2021etik.

Sarbideen intentsitatea, herriaren arabera

HIPOTESIAK

Zenbat eta kultura-garapen handiagoa, orduan eta eduki-lapurreta gehiago

Legez kontrako eduki editorialetarako sarbideek behera egiten dute nabarmen kultura-garapen txikiagoa duten herrietan, % 59,81eko korrelazioarekin. Horrek esan nahi du legez kontrako edukietarako sarbideak adierazle kultural bati erantzuten diola eta, ondorioz, gizarte-kontzientziaziorako politiken bidez kudeatu daitekeela.

Zenbat eta BPG altuagoa, orduan eta eduki-lapurreta gehiago

Zenbat eta BPG altuagoa, orduan eta eduki- lapurreta gehiago

BPGren eta legez kontrako webguneetarako sarbidearen arteko korrelazio-koefizientea % 71koa da. Hau da, zenbat eta aberatsago, orduan eta legez kontrako kontsumo gehiago. Horrek erakusten du eduki editorialak ez direla arrazoi ekonomikoengatik lapurtzen. Gainera, hainbat ondorio ateratzen dira: Legez kontrako kontsumoa herriaren tamaina ekonomikoaren araberakoa da. Ekonomia indartsuek kultura-eskakizun indartsuak sortzen dituzte. Ahalmen ekonomiko handiagoa duten herriek iruzurraren kontrako politikak martxan jartzen badituzte ere, ez dira nahikoak.

ARRAZOIAK

JOKABIDEARI LOTUTAKO ERAGILEAK

Kontsumitutako edukia pirata dela antzematen ez jakitea

Disonantzia kognitiboa: gaizki dagoela jakinda, arrazoi praktikoengatik egitea

Razones para parar de usar contenidos digitales desde fuentes ilícitas

Indicó que ha usado sitios web ilegales de contenido on line durante los últimos 12 meses. ¿Cuáles son las razones que te harían dejar de utilizar estas fuentes ilegales? Muestra: 3.935

BAIMENDU GABEKO ERABILERAK ETA ESG IRIZPIDEAK

Ingurumen- (environmental), gizarte- (social) eta gobernantza-irizpideak (governance)

Ingurumen-inpaktua
Gizarte-inpaktua
Inpaktua enpresa-gobernantzan

Ingurumen-inpaktua:
Karbono-aztarna

Pirateriak datu-zentroen baliabideak alferrik erabiltzea dakar.
Horregatik, eduki editorialen pirateria murriztuko balitz, datu-zentroak iraunkorragoak izango lirateke eta ez lirateke gatazkan egongo ezinbesteko baliabide naturalen (besteak beste, uraren) erabilerarekin.
Gizarte-inpaktua:
Atzerakada idatzizko kulturari lotutako eskubideetan

Europako Batzordeak jarduera iraunkorrak eta sozialki arduratsuak identifikatzeko irizpideak zehaztu ditu, eta hainbat arau (esaterako, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala eta Eskubide Ekonomikoen, Sozialen eta Kulturalen Nazioarteko Ituna) betetzeko baldintza ezarri du.
Aipatutako bi arauek sortze-lana errespetatzeko eta babesteko eskubidea eta betebeharra xedatzen dituzte. Zehazki, Ituneko 15. artikuluak hiru eskubide aitortzen dizkio pertsona orori: kultura-bizitzan parte hartzeko eskubidea, aurrerapen zientifikoari eta haren aplikazioei onura ateratzeko eskubidea, eta sorkuntza zientifiko, literario edo artistikoen egile izateagatik dagozkion interes moralak eta materialak babes dakizkien eskubidea. Eduki editorialen pirateriak idatzizko kulturako egile eta editoreak babesten dituzten aipatutako oinarrizko hiru eskubideak urratzen ditu.
Inpaktua enpresa-gobernantzan:
Arauak betetzea

Gobernu korporatiboaren kudeaketa egokiak arauak betetzeko eta arriskuak mitigatzeko politikak, jabetza intelektualari lotutakoak besteak beste, barne hartzen ditu.
Beraz, eduki editorialak berrerabiltzeko, egile- eskubideei dagozkien baimenak eskuratu behar dira. Bestetik, enpresako gailuak modu arduratsuan erabili behar dira eta ezin dira erabili eduki horiek legez kontra deskargatzeko.

03Soluzioak

Idatzizko kulturako egile eta editoreei haien obrak berrerabiltzeagatik jabetza intelektualeko eskubideak ordaintzen ez zaizkienez eta obren lapurreta digitala zabaldu denez, egile eta editoreak lehiarako desabantaila-egoeran daude. Hori zuzentzeko, neurriak hartu behar dira:

Edukien berrerabilpena modu egokian ordaintzea eta Administrazio publikoak prozesu hori lideratzea, gure inguruko herrietan gertatzen den bezala.

Administrazioan, sektore pribatu zein publikoan jabetza intelektualaren gaineko araudia betetzen dela gainbegiratzeko eta kontrolatzeko ahalmena eta baliabideak dituen organismo bat sortzea, besteak beste Frantzian gertatzen den moduan.

Pirateriari aurre egiteko legegintza-neurriak bultzatzea, plataforma teknologikoen eremuan modu arduratsu eta bizkorrean jokatzea ahalbidetzen duten mekanismoak (mezularitza- zerbitzuak, Whatsapp besteak beste, barne) sustatuz.

Espainiako ordainsaria, pixkanaka, Europako batezbestekoarekin parekatzea.

Ditugun baliabideekin jabetza intelektualaren gaineko jardunbide egokiak gizarte-eremu guztietan eta, bereziki, hezkuntza- komunitatean ezagutaraztea.

Espainiako sektore editoriala lehiarako desabantaila-egoeran Europarekin alderatuta

Liburu, egunkari, aldizkari eta partiturak berrerabiltzeagatik sortutako egile-eskubideen egoeraren azterketa

01Merkatu legala